کیست سینه و تخمدان

انواع کیست سینه

در طب جدید، کیست‌های سینه به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. کیست‌های ساده: این نوع کیست‌ها معمولاً کروی‌شکل و نرم هستند و مواد داخل آن‌ها مایع است. کیست‌های ساده بی‌خطرند و حتی گاهی خودبه‌خود از بین می‌روند.

2. کیست‌های ترکیبی یا کمپلکس: به هر کیستی گفته می‌شود که دیواره محفظه‌اش ضخیم باشد، یا درون آن چند بخش یا حفره وجود داشته باشد، و یا محتویاتش حالت جامد داشته باشند. کیست‌های کمپلکس حدود 25 درصد احتمال بدخیمی دارند.

انواع کیست تخمدان

از دیدگاه طب جدید، کیست‌های تخمدان انواع زیادی دارند. بیشتر آن‌ها در چرخه طبیعی ماهانه ایجاد شده و طی چند هفته خودبه‌خود از بین می‌روند. برخی دیگر حالت تومور کیستیک دارند که اغلب خوش‌خیم هستند. در یک تقسیم‌بندی کلی، کیست‌های تخمدان به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. کیست‌های فانکشنال (عملکردی) که در چرخه طبیعی ایجاد می‌شوند.

2. کیست‌های غیر فانکشنال (غیرعملکردی) که ارتباطی با چرخه طبیعی ندارند.

کیست‌های فانکشنال

این کیست‌ها در روند طبیعی چرخه ماهانه ایجاد می‌شوند و معمولاً طی یک یا دو سیکل خودبه‌خود از بین می‌روند. با این حال ممکن است رشد کرده و مشکلاتی ایجاد کنند. دو نوع رایج آن عبارتند از:

• کیست‌های فاز فولیکولی (فولیکولار): از شایع‌ترین انواع کیست تخمدان هستند. در حالت طبیعی، فولیکول تخمدان طی تخمک‌گذاری تخمک را آزاد می‌کند. اگر به هر دلیل این اتفاق نیفتد، کیست فولیکولار ایجاد می‌شود. اندازه آن‌ها معمولاً بیش از ۲ سانتی‌متر است و در صورت پارگی، دردناک می‌شوند.

• کیست‌های فاز لوتئال: پس از تخمک‌گذاری و آزاد شدن تخمک، از باقیمانده فولیکول ایجاد می‌شوند. این کیست‌ها معمولاً در تخمدان راست دیده می‌شوند و اغلب در هفته پایانی سیکل، قبل از قاعدگی، از بین می‌روند. اگر بزرگ‌تر از ۳ سانتی‌متر شوند طبیعی نیستند. گاهی تا ۱۰ سانتی‌متر رشد می‌کنند و ممکن است باعث خونریزی، پیچ‌خوردگی تخمدان و درد شدید شوند.

اکثر کیست‌های فانکشنال ممکن است در دوران بارداری هم دیده شوند، ولی معمولاً طی یک یا دو ماه برطرف می‌شوند. این نوع کیست‌ها در زنان یائسه ایجاد نمی‌شوند، چون در یائسگی تخمک‌گذاری وجود ندارد.

کیست‌های غیر فانکشنال

این نوع کیست‌ها در چرخه طبیعی تخمک‌گذاری ایجاد نمی‌شوند و شیوع کمتری دارند. چند نمونه مهم از آن‌ها عبارتند از:

• سندروم تخمدان پلی‌کیستیک: در این حالت تعداد زیادی کیست کوچک در تخمدان ایجاد می‌شود.

• آندومتریوما (کیست شکلاتی): ناشی از آندومتریوز است؛ حالتی که سلول‌های شبیه آستر رحم خارج از رحم رشد می‌کنند. این کیست‌ها رنگ قهوه‌ای تیره دارند و محتویات آن‌ها شبیه شکلات ذوب‌شده است. مایع داخل آن‌ها خون غلیظ و مانده است. اندازه‌شان معمولاً کمتر از ۵ سانتی‌متر است ولی گاهی بزرگ‌تر هم می‌شوند.

• کیست درموئید: حاوی بافت‌های مختلفی مثل پوست، مو، چربی، استخوان یا عضله هستند. رشدشان آهسته است، خطرناک نیستند، اما خودبه‌خود از بین نمی‌روند. در صورت ایجاد مشکل معمولاً با جراحی خارج می‌شوند.

• سیستادنوما‌ی سروزی تخمدان: یک تومور کیستیک خوش‌خیم است که ظاهری شبیه سرطان تخمدان دارد، اما سرطان نیست. ابعاد آن معمولاً بیش از ۱ سانتی‌متر است و حاوی مایع شفاف زردرنگ است. این نوع بیشتر در زنان ۶۰ تا ۷۰ سال دیده می‌شود.

• سیستادنوما‌ی موسین تخمدان: یک تومور کیستیک خوش‌خیم دیگر است. معمولاً تنها یک عدد از آن ایجاد می‌شود، اما همان یک کیست می‌تواند بسیار بزرگ شود.

کیست در طب سنتی

در طب سنتی، دسته‌بندی کیست‌ها براساس جنس و ماهیت مواد داخل آن‌ها بوده است. گرچه همه آن‌ها را حاصل تجمع بلغم غلیظ می‌دانستند، اما با توجه به قوام، رنگ و ترکیب مواد، چهار نوع کیست (سلعه) تعریف شده بود:

1. سلعه شهدیه (عسلیه): محتویات آن شبیه عسل زرد و رقیق است. این کیست‌ها عفونی محسوب می‌شوند و با فشار دست موقتاً ناپدید می‌شوند اما سریعاً برمی‌گردند.

2. سلعه شیرازیه (آردهالیه): مواد داخل آن شبیه حریره غلیظ تهیه‌شده از آرد و روغن است. رنگ آن ممکن است سفید یا سیاه باشد. نسبت به سلعه عسلیه غلیظ‌تر و بزرگ‌تر است. با لمس نیز کمتر احساس می‌شود.

3. سلعه شحمیه: محتویات آن شبیه پیه گاو است؛ غلیظ‌تر و سردتر از انواع قبلی. این نوع کیست سطحی‌تر است و هنگام لمس یا ماساژ کمی درد ایجاد می‌کند.

4. سلعه لحمیه (غدّیه): محتویات آن شبیه گوشت است. این کیست‌ها نسبت به سایر انواع سفت‌ترند و هنگام لمس، بیمار احساس درد بیشتری دارد.